VOL-Learn: Πλημμύρες – Θεωρία & Μέτρα Προστασίας

Η πλημμύρα είναι ένα φυσικό φαινόμενο όπου νερό υπερχειλίζει από ποτάμια, ρέματα, λίμνες ή αποχετεύσεις, κατακλύζοντας ξηρές περιοχές. Μπορεί να είναι ξαφνική ή σταδιακή και συχνά προκαλείται από βροχοπτώσεις ή χιονοπτώσεις σε ανάντη περιοχές. Οι κύριες αιτίες περιλαμβάνουν έντονες βροχοπτώσεις, υπερχείλιση ποταμών, ανεπαρκή/φραγμένα αποχετευτικά, καταστροφή φυσικών φραγμάτων και άνοδο στάθμης θάλασσας. Η ανθρώπινη δραστηριότητα (τσιμεντοποίηση, αποψίλωση, οικοδόμηση σε ρέματα, κακές υποδομές) επιδεινώνει σημαντικά το πρόβλημα.

Σε αντίθεση με τους σεισμούς, οι πλημμύρες μπορούν να προβλεφθούν με τη χρήση προγνωστικών μοντέλων, δορυφόρων και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης (24-48 ώρες νωρίτερα). Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα της πρόβλεψης εξαρτάται από την αντίδραση του πληθυσμού και των τοπικών αρχών (σχέδια εκκένωσης, καθαρισμός ρεμάτων, ενημέρωση).

Η Ελλάδα είναι ευάλωτη λόγω του ανάγλυφου και του μεσογειακού κλίματος, με πολλά αστικά κέντρα να έχουν ανεπαρκείς υποδομές. Σοβαρές πλημμύρες έχουν πλήξει την Αττική, την Καρδίτσα, τα Δωδεκάνησα, τη Θεσσαλία και τμήματα της Μακεδονίας/Ηπείρου. Η Ήπειρος ειδικότερα, με την ορεινή της μορφολογία και τους πολλούς ποταμούς, έχει υψηλό πλημμυρικό δυναμικό, εντεινόμενο από την κακή συντήρηση φραγμάτων, τις παράνομες κατασκευές και τα μη καθαρισμένα ρέματα. Πολλές περιοχές της Ηπείρου χρησιμοποιούν πλέον συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης.

Μέτρα Προστασίας από Πλημμύρες:

• Πριν: Ενημερωθείτε για τον κίνδυνο, καθαρίστε ρέματα/φρεάτια, μην πετάτε σκουπίδια, οργανώστε σακίδιο έκτακτης ανάγκης, τοποθετήστε σημαντικά αντικείμενα ψηλά, σχεδιάστε διαφυγή και απομακρύνετε επικίνδυνα υλικά από υπόγεια.
• Κατά τη διάρκεια: Ακολουθήστε τις οδηγίες των αρχών, μην μένετε σε υπόγεια/ημιυπόγεια, μην διασχίζετε πλημμυρισμένους δρόμους/ρέματα (ειδικά τις επικίνδυνες ιρλανδικές διαβάσεις), μην χρησιμοποιείτε ανελκυστήρα, κλείστε ρεύμα/φυσικό αέριο αν ασφαλές και αποφύγετε την επαφή με το νερό.
• Μετά: Περιμένετε επίσημη άδεια επιστροφής, μην χρησιμοποιείτε ηλεκτρικές συσκευές σε υγρασία, καθαρίστε/απολυμάνετε, καταγράψτε ζημιές με φωτογραφίες, μην πίνετε νερό βρύσης αν δεν έχει ελεγχθεί και συνεργαστείτε με τις αρχές για την αποκατάσταση.

Η σωστή πληροφόρηση, η οργάνωση και η έγκαιρη αντίδραση είναι κρίσιμες για την προστασία από τις πλημμύρες.