VOL-Learn: Καταστροφές και Κλιματική Αλλαγή: Αναλυτική Θεωρία για Ενηλίκους

Η κλιματική αλλαγή είναι οι μακροχρόνιες μεταβολές στο κλίμα της Γης, όπως η αύξηση της θερμοκρασίας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που οφείλονται κυρίως στις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (CO₂, CH₄, N₂O) από ορυκτά καύσιμα, βιομηχανία, γεωργία και αποψίλωση δασών.

Η κλιματική αλλαγή δεν προκαλεί άμεσα φυσικές καταστροφές, αλλά αυξάνει τη συχνότητα, την ένταση και τη διάρκεια πολλών από αυτές:

1. Πλημμύρες: Η αύξηση της θερμοκρασίας αυξάνει την υγρασία στην ατμόσφαιρα, οδηγώντας σε πιο έντονες και συγκεντρωμένες βροχοπτώσεις και πλημμύρες (π.χ., Δυτική Ελλάδα, Ήπειρος).
2. Δασικές Πυρκαγιές: Η κλιματική αλλαγή παρατείνει τις περιόδους ξηρασίας και καύσωνα, μειώνοντας την υγρασία σε έδαφος/φυτά, δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες για εκδήλωση και ταχεία εξάπλωση (π.χ., Εύβοια 2021).
3. Θερμικά Κύματα/Καύσωνες: Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας προκαλεί συχνότερα και εντονότερα θερμικά κύματα, επικίνδυνα για ευπαθείς ομάδες, οδηγώντας σε αφυδάτωση και θανάτους (π.χ., Ευρώπη 2003, 2019).
4. Καταιγίδες/Θυελλώδεις Άνεμοι: Η αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας τροφοδοτεί πιο έντονες καταιγίδες και ανεμοθύελλες, προκαλώντας ζημιές σε παράκτιες περιοχές και πόλεις.
5. Ξηρασία/Υποβάθμιση Εδαφών: Μειωμένες βροχοπτώσεις και υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν σε μακροχρόνιες ξηρασίες, επηρεάζοντας γεωργία, νερό, βιοποικιλότητα και προκαλώντας κοινωνικές εντάσεις (π.χ., Νότια Ελλάδα).
6. Τεχνολογικές Καταστροφές: Ακραίες καιρικές συνθήκες επιβαρύνουν υποδομές (ηλεκτρικά δίκτυα, εργοστάσια), αυξάνοντας τον κίνδυνο βλαβών, διαρροών ή εκρήξεων.

Η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ευάλωτη, με σταθερή αύξηση θερμοκρασιών, συχνότερες πυρκαγιές και πλημμύρες. Στην Ήπειρο παρατηρούνται ακραίες βροχοπτώσεις, πλημμύρες και αλλαγές σε χιονοπτώσεις/παγετούς.

Οι επιπτώσεις είναι σοβαρές: οικονομικές ζημιές, ανθρώπινες απώλειες, περιβαλλοντική υποβάθμιση και κοινωνικές συνέπειες (μετακινήσεις, ανισότητες, ψυχολογικό στρες).

Για την πρόληψη και προσαρμογή, απαιτούνται:

• Μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου: Μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και εξοικονόμηση ενέργειας.
• Προστασία φυσικών οικοσυστημάτων: Διατήρηση δασών και υγροτόπων.
• Βελτίωση υποδομών: Αντιπλημμυρικά έργα, αντιπυρική προστασία και ανθεκτική δόμηση.
• Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Ενημέρωση των πολιτών.
• Ανάπτυξη σχεδίων έκτακτης ανάγκης: Σχέδια εκκένωσης και εκπαίδευση.

Είναι ζωτικής σημασίας να δράσουμε άμεσα και συλλογικά για να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να προστατεύσουμε το μέλλον μας.